بررسی تحولات سیاسی، اجتماعی سلجوقیان عراق(590-511هـ.ق)

سلاجقه عراق عجم به حاکمان سلسله ای محلی اطلاق می شود که در سال 511 هـ .ق پس از تقسیم حکومت سلجوقیان بزرگ به دو شاخه شرقی به مرکزیت خراسان و شاخه غربی به مرکزیت اصفهان و همدان بین مدعیان قدرت، در منطقه جبال یا عراق عجم پایه ریزی شد. سلاجقه عراق عجم در طول مدت زمامداری خود، در مقاطع مختلف از سویی با شاخه شرقی حکومت به رهبری سلطان سنجر و از سوی دیگر با خلفای عباسی و حاکمان محلی و امرای ناراضی همچون بنی مزیدیان حله، احمدیلیان، ایلدگزیان، اتابکان زنگی موصل و اتابکان سلغری فارس در ارتباط و دائما درگیر بوده اند؛ در این میان درگیری و برخورد بین شاهزادگان سلجوقی و همچنین افزایش قدرت فرقه اسماعیلیه و فعالیتهای پنهانی و علنی آنان در خصوص ترور افراد برجسته دولت سلجوقی دست به دست عوامل دیگر علاوه بر ایجاد جو رعب و وحشت در میان مردم و بزرگان دولتی، تا حد زیادی قدرت سلجوقیان عراق را کاهش داد و متقابلاً دخالت روز افزون امرا و حاکمان محلی و همچنین خلفای عباسی در امور دستگاه سلجوقی را چندین برابر افزایش داد. به این ترتیب این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر منابع و شواهد موجود ضمن تحلیل و بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی این دوران تا حد امکان به ارزیابی مناسبات بین سلاجقه عراق عجم و خلفای عباسی و دیگر حکمان محلی که همواره دستخوش اختلال و اختلاف بوده است، بپردازد.